Η Συρρίκνωση Υπηρεσιών δεν είναι η Λύση της Αντιμετώπισης του Αλκοολισμού.

Το 4% του πληθυσμού της Κύπρου, όπως και της Ε.Ε. πάσχει από διαταραχή χρήσης αλκοόλ
(αλκοολισμό) και χρειάζονται βοήθεια από επαγγελματίες υγείας σύμφωνα με στοιχεία του
Τμήματος Παρακολούθησης της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου (ΑΑΕΚ).
Με αφορμή την 9η Εβδομάδα Ευαισθητοποίησης για το Αλκοόλ αξίζει να αναφερθεί ότι το 2019
μετά από 4 χρόνια προσπαθειών, καταφέραμε ως πολιτεία, να προχωρήσουμε σε αλλαγή της
νομοθεσίας και αύξηση της ηλικίας πώλησης αλκοόλ από τα 17 στα 18 έτη με ταυτόχρονη
επίδειξη ταυτότητας.

Η κυπριακή κοινωνία από τα πανάρχαια χρόνια παρήγαγε κρασί και έχει αντιλήψεις
κανονικοποίησης της κατανάλωσης αλκοόλ ακόμα και από ανήλικους. Το πρόβλημα μεγαλώνει
αν συνδυαστεί και με τον σύγχρονο τρόπο ζωής, αλλά και την πανδημία που οδήγησε στην
αύξηση κατανάλωσης αλκοόλ παγκοσμίως, λόγω της παράλληλης επιδημίας άγχους και
κατάθλιψης, του οικονομικού και κοινωνικού στρες, των περιορισμών στις μετακινήσεις, της
μειωμένης διαθεσιμότητας παρανόμων ουσιών με αποτέλεσμα οι χρήστες να στραφούν στο
αλκοόλ.

Θεωρούμε ότι είναι η ώρα να ενισχύσουμε τη δράση μας ενάντια στο κοινωνικό πρόβλημα του
αλκοολισμού δρώντας συντονισμένα σε όλα τα επίπεδα .
Η Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου (ΑΑΕΚ) πρέπει προχωρήσει με αυστηρή προσήλωση
στην υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής για τις εξαρτήσεις 2021-2028. Συγκεκριμένα θα πρέπει
να προχωρήσει σε:

• Περαιτέρω ενίσχυση των ήδη υπαρχουσών δράσεων.
• Την πραγματοποίηση ενημερωτικών εκστρατειών για την πρόληψη της έναρξης του
καπνίσματος & κατανάλωσης αλκοόλ, και για τη διακοπή του καπνίσματος & μείωση της
κατανάλωσης αλκοόλ.
• Διασφάλιση δωρεάν συμμετοχής παιδιών/ εφήβων/ στρατιωτών που ανήκουν σε
ευάλωτες ομάδες σε δραστηριότητες των Ανοικτών Σχολείων, Επιμορφωτικών, ΚΙΕ
Παγκύπρια και σε μαθήματα εξ’ αποστάσεως πανεπιστημιακού επιπέδου.
• Εντοπισμός και παραπομπή ευάλωτων παιδιών και νέων σε προληπτικά προγράμματα
μέσω των ΥΚΕ και σε υποστηρικτικές υπηρεσίες.
• Μείωση της διαθεσιμότητας του αλκοόλ μέσω της αύξησης του φόρου κατανάλωσης
αλκοολούχων ποτών.
• Εφαρμογή εντατικών, συστηματικών ελέγχων σε χώρους αναψυχής όπου συχνάζουν
ανήλικα άτομα, και σε υποστατικά που πωλούν αλκοόλ κοντά σε σχολεία που φοιτούν
μαθητές ηλικιών 15 -18.
• Επιβολή αποτρεπτικών ποινών σε άτομα που διακινούν παράνομες ουσίες ή πωλούν
αλκοόλ σε ανήλικους κοντά σε σχολικές μονάδες και αθλητικούς χώρους
• Δημιουργία επιστημονικά τεκμηριωμένου Παγκύπριου προγράμματος δεξιοτήτων για
γονείς.
• Ενίσχυση των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας του ΓΕΕΦ και του ΟΚΥπΥ.
• Εφαρμογή επιστημονικά τεκμηριωμένων προληπτικών παρεμβάσεων/προγραμμάτων
στην πρώιμη παιδική ηλικία.
• Οικονομική και επιστημονική στήριξη των σχολικών μονάδων για την ανάπτυξη σχεδίων
δράσης αγωγής υγείας.
• Δημιουργία Κέντρων Ερασιτεχνικής Δημιουργίας και Απασχόλησης.
• Συνεχή παροχή σύντομων παρεμβάσεων σε έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες.
• Ανάπτυξη και εφαρμογή συστήματος παραπομπής παιδιών με διαταραχή εμβρυϊκού
αλκοολισμού (FAS/FASD) και καθιέρωση επαρκούς διάγνωσης και υποστηρικτικής
θεραπείας.
• Συνεχής παρακολούθηση, εντοπισμός, ενημέρωση και παραπομπή εγκύων με πρόβλημα
χρήσης ή/και εξάρτησης στο αλκοόλ στις κατάλληλες υπηρεσίες.
• Ενσωμάτωσης και ορθή εφαρμογή των Προτύπων Ποιότητας Θεραπείας στα
θεραπευτικά κέντρα αντιμετώπισης της εξάρτησης από παράνομες ουσίες και αλκοόλ.
• Παροχή επαρκούς στήριξης για παιδιά και τις οικογένειες τους που αντιμετωπίζουν
πρόβλημα λόγω της χρήσης παράνομων ουσιών και αλκοόλ.
• Ενίσχυση των συστηματικών ελέγχων αλκοτέστ και παραπομπή σε θεραπεία ή
συμβουλευτική βάση κατάλληλου πρωτοκόλλου.
• Εντατικοποίηση εκστρατειών ευαισθητοποίησης του κοινού για την οδική ασφάλεια και
το αλκοόλ.
• Ανάπτυξη νέων δεικτών παρακολούθησης του φαινομένου της κατάχρησης αλκοόλ,
• Συνεχή εκπαίδευση όλων των εμπλεκόμενων στην υπεύθυνη πώληση, στη διάθεση
αλκοόλ στις καλές πρακτικές μείωσης της βλάβης, καθώς και στις επιπτώσεις από τη
βαριά επεισοδιακή κατανάλωση αλκοόλ ανάμεσα στους νέους και ενήλικες.
• Συνεχή εκπαίδευση επαγγελματιών και ενδιαφερομένων με θέματα αλκοόλ σχετικά με
την πρόληψη, διάγνωση και αντιμετώπιση του Συνδρόμου εμβρυικού αλκοολισμού.
Καλείται λοιπόν η πολιτεία να ενισχύσει τα προληπτικά της προγράμματα στις εγκύους, στα
σχολεία στην εθνική φρουρά, καλείται να ενισχύσει τα προγράμματα μείωσης βλάβης από το
αλκοόλ, αλλά και να ενισχύσει τη λειτουργία, ποιοτικά και αριθμητικά, της Θεραπευτικής
Μονάδας Εξαρτημένων Ατόμων (ΘΕΜΕΑ) από τον ΟΚΥπΥ.

Η ΘΕΜΕΑ είναι η πρώτη δομή θεραπείας της εξάρτησης από αλκοόλ που άνοιξε στα δημόσια
νοσηλευτήρια και λειτουργεί ακατάπαυστα από το 1991 εξυπηρετώντας τον πληθυσμό σε
Παγκύπρια βάση.

Προ 3ετίας, μετά από απαίτηση της ΑΑΕΚ για βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των
θεραπευομένων, μεταφέρθηκε «προσωρινά» σε μικρότερο χώρο, σε κλίνες της Ψυχιατρικής
Κλινικής του Γ.Ν. Λευκωσίας, με συμφωνία για τάχιστη συντήρηση και επιστροφή, η οποία
συμφωνία δεν τηρήθηκε ποτέ.
Αποτέλεσμα αυτού ήταν η συρρίκνωση της ΘΕΜΕΑ από 12 σε 6 κλίνες με τεράστια, ταυτόχρονη,
και αδικαιολόγητη μείωση ανθρώπινου δυναμικού:

• Οι νοσηλευτικοί λειτουργοί μειώθηκαν από 18 σε 8.
• Υπάρχει πλέον μόνο 1 ψυχολόγος για 2 μέρες την εβδομάδα.
• Γραμματειακή λειτουργός δεν υπάρχει με αποτέλεσμα τη διάλυση του αρχείου
ασθενών. της ΘΕΜΕΑ και τη δυσκολία εξυπηρέτησης των ασθενών.
• Υπάρχει μόνο 1 εργοθεραπεύτρια για 2 μέρες την εβδομάδα.
• Κοινωνικοί λειτουργοί δεν συμμετέχουν πλέον στη διεπαγγελματική ομάδα.
• Η εξυπηρέτηση εξωτερικών ασθενών υπονομεύτηκε αφού οι εκπαιδευμένοι νοσηλευτές
που έκαναν τα απογευματινά εξωτερικά προγράμματα μετατέθηκαν χωρίς συνεννόηση.
Είναι ενδιαφέρον ότι προ της πανδημίας είχε αποφασιστεί ότι οι 12 κλίνες δεν είναι αρκετές
αλλά χρειάζονται τουλάχιστον 20. Και ενώ είχε αποφασιστεί αύξηση κλινών προ της πανδημίας,
και ενώ η πανδημία αύξησε περεταίρω τις ανάγκες, αντί της αύξησης έγινε μείωση των κλινών
και του ανθρώπινου δυναμικού.

Στην αύξηση των αναγκών η απάντηση ήταν η μείωση των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Να υπογραμμισθεί ότι σύμφωνα με το εγκεκριμένο από ΥΨΥ και ΑΑΕΚ πλαίσιο λειτουργίας της,
η ΘΕΜΕΑ –πέρα από το εσωτερικό πρόγραμμα- έχει εκτεταμένο εξωτερικό πρόγραμμα που
περιλαμβάνει πρωινές και απογευματινές ομάδες, καθώς και ατομική συμβουλευτική. Είναι
καθαρό ότι λόγω της υποστελέχωσης και της έλλειψης χώρων, αυτές οι παρεμβάσεις δεν
μπορούν να γίνουν, παρά μόνο στον ελάχιστο βαθμό και έτσι οδηγούμαστε στη μείωση της
ασφάλειας και ποιότητας των υπηρεσιών, αλλά και στην πιθανότητα αφαίρεση της άδειας
λειτουργίας του προγράμματος.

Το Υπουργείο Υγείας και η Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου θα πρέπει να παρέμβουν
δυναμικά και να αποκαταστήσουν την πλήρη λειτουργία της ΘΕΜΕΑ, με ορθή στελέχωση,
εξοπλισμό, εγκαταστάσεις βοηθώντας ουσιαστικά τους συνανθρώπους μας που αντιμετωπίζουν
πρόβλημα με το αλκοόλ. Οι συνάνθρωποι μας αυτοί δεν είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας,
αντίθετα δικαιούνται να απολαμβάνουν ποιοτικές και αποδοτικές υπηρεσίες στα πλαίσια του
δημόσιου συστήματος υγείας.

Δρ. Χρύσανθος Γεωργίου
Πρώην Πρόεδρος Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου